Historia ewolucji konia

Koń: Historia ewolucji konia

Wszystkie rasy koni zarówno te najmniejsze jak i te największe należą do tego samego gatunku Equus caballus. W 1867 roku uczeni odkryli na południu Stanów Zjednoczonych szkielet, który uznano za szkielet pierwszego konia. Nazwano go Eohippus (z greckiego eos - jutrzenka, hippus - koń). Początkowo naukowcy nie zdawali sobie sprawy z tego, że wykopalisko jest szkieletem pierwszego konia, ponieważ jego wygląd znacznie różnił się od wyglądu ówczesnych koni.

Eohippus jak każde kopytne zwierze pochodzi od Condylartha, który żył na ziemi ok. 75 mln. lat temu. Eohippus mierzył około 35 cm wzrostu. Jego zęby były przystosowane do skubania listków i młodych pędów. Kończyny przednie miały cztery palce a tylne trzy. Palce posiadały opuszki, które pozwalały na łatwiejsze poruszanie w podmokłych terenach leśnych gdzie żył. Jego umaszczenie było prawdopodobnie prążkowane co ułatwiało kamuflaż. Grzbiet i zad wygięte w łuk były wyższe niż przednia część ciała

Bardzo duży wpływ na ewolucję miała zmiana środowiska. Klimat stal się bardziej suchy i bagniste tereny zaczęły stopniowo zamieniać się w stepy. W związku z tym ewoluował Eohippus. Jego następca Mesohippus był dwa razy większy. Miał po trzy palce u każdej kończyny, a środkowy palec zakończony był prymitywnym kopytem. Ciężar ciała spoczywał głównie na środkowym palcu. Miał dłuższe kończyny. Jego zęby przystosowały się do jedzenia bardziej różnorodnego pokarmu. Jego pysk był dłuższy a oczy były bardziej przesunięte do tyłu. Kolejny w ewolucji to Miohippus. Był roślejszy i bardziej zaawansowany w rozwoju.

Koń przechodząc zmiany stawał się z leśnego zwierzęcia zwierzęciem stepowym. Przystosowywał się do rozległych przestrzeni porośniętych twardą trawą. Zęby zmieniły się w duże, płaskie trzonowce, które umożliwiły przeżuwanie pokarmu. Wydłużył się pysk i szyja ułatwiając dosięganie trawy. Oczy przesunęły się na boki głowy, dzięki czemu powiększyło się pole widzenia. Kończyny wydłużyły się i miały jeden palec zakończony kopytem. To pozwoliło rozwijać większe prędkości i bardziej skuteczną ucieczkę. Mierzył ponad 100 cm wzrostu. Taki był Pilohippus.

Następnym w drodze ewolucji był Equus. Przywędrował z Ameryki do Europy, Azji i Afryki przez połączone masywy górskie. Przejście to zostało przerwane po wycofaniu się lodowca. W Ameryce z nieznanych powodów koń wyginął i pojawił się dopiero z hiszpańskimi konkwistadorami. Do tego czasu pojawiła się różnorodność form koni wynikająca z różności środowisk i warunków klimatycznych, w których te formy powstawały. Przyjęto trzy typy koni: koń przewalskiego (Equus przewalski), tarpan i Equus silvaticus (od niego pochodzą rasy koni ciężkich). Przed udomowieniem powstały jeszcze cztery dzikie typy dwa typy kuca i dwa typy konia.

 

• Kuc typu pierwszego rozpowszechnił się w północnozachodniej Europie. Był odporny na wilgoć i niesprzyjające warunki środowiska.
  
  

• Kuc typu drugiego był większy, masywniejszej budowy. Zamieszkiwał północną Europę i był odporny na zimno. Najprawdopodobniej wytworzył on dwuwarstwową sierść i długą gęstą grzywę.
  
  

• Koń typu pierwszego miał około 143 cm, wydłużony wąski tułów, spadzisty zad długą szyję i uszy. Zamieszkiwał centralna Azję. Był to koń stepowy, który mógł dobrze znosić bardzo duże upały.
  
  

• Koń typu drugiego był delikatnej budowy, o wklęsłym profilu kości nosowej, wysoko osadzonym ogonie. Pochodził z Azji zachodniej. Uznany został za protoaraba.

Istnienie tych czterech typów wyjaśnia zróżnicowanie ras końskich. Rasy zostały podzielone na kuce, konie robocze (zimnokrwiste) i konie służące do rozrywki i sportu.

Kuce najprawdopodobniej mają jeszcze cechy pierwotnych koni. Oprócz niektórych ras kuców, nie uważa się ich za miniatury dużych koni. Ich wielkość ograniczyła przydatność dla człowieka i dlatego kładziono mniejszy nacisk na krzyżowanie ich między sobą i zmienianie starych ras. Jednak niejednokrotnie używano ich do krzyżówek z większymi rasami. Przyczyniło się to do powstawania nowych ras. W końcu XX wieku wzrosło zainteresowanie użytkowaniem kuców w celu rozrywkowym i powstały nowe rasy wykazujące bardziej cechy dużych koni niż kuców (falabella, kaspijska).

Konie robocze są raczej ociężałe i odznaczają się powolnymi reakcjami, co spowodowane jest pokaźnymi rozmiarami i dużą masa mięśniową. Określenie zimnokrwiste pochodzi z niemieckiego i oznacza spokój i powściągliwość. Niegdyś były podstawową siłą pociągową i transportem lądowym, przyczyniły się do rozwoju ekonomicznego wielu krajów. Dziś koni tych używa się jeszcze w krajach o niskim rozwoju gospodarczym, bądź na terenach gdzie użycie siły mechanicznej jest utrudnione. Używane są w różnego rodzaju pokazach i pochodach. Browary wykorzystują je do transportu piwa i jednocześnie do reklamy rozwożonego towaru.

Konie sportowe dzieli się na gorącokrwiste (konie czystej krwi arabskiej i pełnej krwi angielskiej) i ciepłokrwiste. Gorącokrwiste są rasami z najczystszą krwią w żyłach. Są to wyjściowe rasy dla ciepłokrwistych. Ciepłokrwiste zostały wyhodowane przez krzyżowanie gorącokrwistych z ciepłokrwistymi a czasami nawet z zimnokrwistymi. Rasy te są selekcjonowane w kierunku uzyskania wybranych cech spełniających zapotrzebowanie. Rośnie liczba koni sportowych, powstało wiele nowych ras, spełniających określone wymagania, np.: konie o wyrównanym temperamencie, szybko uczące się, o dobrych parametrach sportowych, dobrze skaczących lub odznaczających się dobrymi chodami. Wiele ras zostało wzbogaconych świeżą krwią (np. hanowerska), dzięki czemu stały się bardziej odpowiednie do jazdy spacerowej i sportowej.

Od ponad 3 tyś. lat człowiek wpływa na hodowlę koni. Obecnie istnieje ponad 200 różnych ras i wciąż powstają nowe...

Wysłano dnia 09-02-2004 przez varsica